Trong cuốn sách “Tư duy dẫn đầu: nền tảng trở thành lãnh đạo”, Giáo sư Đại học Harvard, Howard Gardner, viết rằng, “nhà lãnh đạo đạt được hiệu quả phần lớn nhờ vào những câu chuyện mà họ chia sẻ. Một cắc nào đó những câu chuyện này giúp người nghe, các thành viên trong nhóm nhận ra họ là ai và định hình những ý tưởng trong tương lai.
Những doanh nhân ưu
việt, dẫn đầu thị trường là những người được tin tưởng - ít nhất là trong lĩnh
vực mà họ đã khẳng định vị trí trong tâm trí của thị trường. Nói cách khác,
những đối tượng và khách hàng của họ cảm thấy đã biết họ. Câu hỏi cho bạn lúc
này là: làm thế nào để hàng ngàn người bạn chưa từng gặp biết bạn? Làm sao để
họ thấy như thể họ biết bạn một cách trực tiếp? Đây là lúc cần đến những bí
quyết, phương pháp, chiến lược và kỹ thuật xây dựng thương hiệu cá nhân. Trong
bối cảnh tiếp thị, người ta có thể biết bạn qua một vai trò nhân vật hay tính
cách nhất quán mà bạn thể hiện thông qua quá trình giao tiếp của mình.
Không may là nhiều
doanh nghiệp không hề để lại một dấu ấn riêng nào trên thị trường. Chỉ cần thay
đổi yếu tố này thôi, và tác động tích cực lên thị trường của bạn sẽ tăng đáng
kể.
Một tính cách không
hề là chuyện bịa đặt. Thay vào dó, nó là cả một quá trình chắt lọc - thể hiện
trước công chúng- cho phép bạn lan truyền niềm tin, giá trị về những chuẩn mực
của mình một cách hiệu quả nhất. Một tính cách thành công chính là sự kết hợp
những thành tố phẩm chất của bạn (điểm mạnh đôi khi là điểm yếu của bạn nữa) với
những đặc điểm thu hút nhất với thị trường.
Không nhiều doanh
nhân biết điều này. vì vậy, bạn phải tạo ra một tính cách cho doanh nghiệp mà
nhiều người thích và tin tưởng. Bạn phải bộ lộ nhiều mặt phẩm chất của mình và
cho mọi người biết bạn là ai. Bạn làm điều này càng thành công bao nhiêu, khả
năng người ta cảm thấy họ biết bạn và tin tưởng bạn càng cao bấy nhiêu - và
công ty bạn sẽ tăng trưởng tương ứng.
Tôi không hề cổ súy
cho sự giả tạo. Ngược lại là đằng khác. Nhưng sự thật là loài người là một thực
thể cực kì phức tạp về nhiều phương diện, và không dễ gì biểu hiện hết qua
email, quảng cáo trên báo hay một đoạn video ngắn trên mạng. Vì thế, bạn phải
chọn vài tính cách và quan điểm phản ánh đúng nhất về con người bạn, và những
gì bạn muốn đạt được trên thị trường.
Nói rõ hơn là thế
này: tôi không khuyên bạn gửi cho đối tượng khách hàng của bạn một email/lá thư
ghi toàn bộ sơ yếu lý lịch của bạn. Thay vào đó, ý của tôi là bạn phải khiến
bản thân mình được biết đến giống như một tác giả xây dựng nhân vật: thông qua
hành động. Và trên thực tế, cách hay nhất để khách hàng, đối tượng tiềm năng và
cả thị trường cảm thấy dường như họ biết về bàn là bằng cách chia sẻ những câu
chuyện miêu tả cách cư xử của bạn tương ứng với tính cahcs mà bạn lựa chọn và
xác định. Như những gì mà các tác giả từng khuyên. Hãy thể hiện, đừng nói. Một
bản miêu tả nhân vật cho biết nhân vật của bạn thuộc tuýp người nào. Nhưng cốt
truyện cũng phải thể hiện được tuýp người ấy.
Một lưu ý cuối cùng
đến từ thế giới tiểu thuyết: bạn sẽ đáng tin hơn nếu bạn không hoàn hảo. Một
khuyết điểm hữu ích trong tính cách sẽ khiến bạn thú vị hơn và mở được cho bạn
bước sâu vào tâm trí của thị trường. Thị trường sẽ cảm thấy nhân bản và thật
hơn.
Bây giờ chính là
lúc để nghĩ về tính cách ưu việt của riêng bạn. Hãy hỏi bản thân rằng tính cách
đó được cải thiện, tạo thêm chiều sâu và làm rõ nét hay định hình như thế nào.
Hãy làm nổi bật điểm tốt nhất của mình và khoe ra những đức tính tốt. Đây là cơ
hội để trở thành người mà bạn hằng mong muốn. Như kinhd oanh nổi tiếng nói,
“bạn là người kể chuyện cuộc đời mình, và làm nên huyền thoại hay không chỉ có
thể là bạn”.
Chia sẻ huyền thoại của chính mình
Nhà văn, nhà nghiên
cứu về sức mạnh đội nhóm Christina Baldwin từng nói, “từ ngữ là cách chúng ta
nghĩ, chuyện kể là cách chúng ta liên kết”. Những doanh nhân ưu việt đều có một
câu chuyện, một lịch sử về mình, một tiểu sử với thị trường của họ. Thành công
của họ phụ thuộc vào việc truyền đạt tốt đến cỡ nào. Bạn phải nó cho họ biết lý
do bạn có mặt trong thị trường này Bạn phải tiết lộ những hy vọng, ước ơ, những
trắc trở hiện tại, những thất bại cá nhân, những thành quả bạn đạt được từ
trước tới nay, và những gì bạn đang nỗ lực để đạt được. Hãy làm điều đó, cùng
với sự chân thành và đam mê, và bạn sẽ vượt xa những gì mình mong đợi. Nếu
không bạn chỉ là một trong hàng trăm công ty vô danh khác - và bạn sẽ biến
thành hàng hóa thông thường, suốt ngày phải đi giảm giá thành để cạnh tranh.
Tác giả và nhà diễn
thuyết nổi tiếng thế giới Tom Peter lại nói thế này, “người có câu chuyện hay
nhất sẽ thắng”. Đơn giản vậy thôi. Hãy nghĩ về những câu chuyện kinh điển của
các doanh nhân nổi tiếng mà ta từng nghe. Chuyện về Bill Gate, người đã khôn
ngoan mua lại hệ điều hành 86-Dos của một công ty phần mềm ở Seattle và chuyển
nhượng bản quyền cho IBM để dùng là hệ điều hành cho dòng máy tính mới của họ.
Hay câu chuyện về Phil Knight, ngôi sao điền kinh của trường Đại học
Oregon, đã thử nghiệm với chiếc khuôn bánh quế để tạo ra đôi giày chạy bộ cho
rieng mình. Công ty do anh sáng lập Nike, về sau mang lại cho anh khối tài sản
cá nhân lên tới 9 tỷ USD. Và bây giờ, tất nhiên, ai cũng biết đến câu chuyện
của Steve Jobs và Steve Wozniak, người từ Gara để xe ở Menlo Park, đã cùng nhau
tạo nên chiếc mánh tính cá nhân hiệu apple.
Công ty phát triển
dựa trên những câu chuyện như vậy. Làm sao chúng ta biết được huyện của Bill
Gates và Steve Jobs - hay Mark Zuckerberg của Facebook và Robin Chase của
Zipcar? Bởi vì họ đã lặp đi lặp lại nó nhiều lần. Các bậc thầy, hơn hết thảy,
là những người biết kể chuyện. Những câu chuyện cá nhân này lý giải cho những
việc làm và nó cũng đưa ra lý do tại sao khách hàng và đối tượng tiềm năng nên
tin tưởng họ.
Khi tôi dùng từ
huyền thoại, tôi không có ý định ám chỉ sự bịa đặt, thay vào đó, ý tuôi muốn
khơi gợi một truyền thuyết đáng yêu, trữ tình xa xưa câu chuyện của sự khởi
đầu, lịch sử và mục đích sống. Hãy nghĩ về lúc bạn mới chân ướt chân giáo vào
thị trường. Điều gì đã thu hút bạn? nếu bạn chỉ vô tình bước vào, điều gì giữ
chân bạn lại? bạn thích thị trường mình ở điểm gì? bạn không thích ở điểm
nào? hãy đào sâu hơn nữa. Hãy nghĩ về những thành tựu to lớn nhất mà bạn đạt
được trong thị trường này. Rồi đến những thất bại thảm hại nhất của bạn. Xem
đây là cách để bày tỏ sự chân thật. Một câu chuyện có thật, theo kiểu “tôi cảm
nhận được nỗi đau của bạn” là một công cụ hiệu quả đến mức kinh ngạc để bạn kết
nối với thị trường. Bạn càng trung thực bao nhiêu, bạn càng chiếm được lòng tin
với thị trường bấy nhiêu - bà càng được tin tưởng, bạn càng dễ dàng khuyen đối
tượng nên mua những gì, một cách đúng đắn.
Phạm Đông Anh -
1.8.2021
